چطور با دودلی در تصمیم‌های مهم زندگی کنار بیاییم؟
تغییر دادن زندگی سخت است، اما گاهی دو دل بودن سخت‌تر از خود تغییراست. ممکن است مدام در ذهن‌تان با خود کلنجار بروید که آیا باید تغییر کنید، می‌خواهید تغییر کنید یا اصلاً می‌توانید چنین تغییری را عملی کنید؟ این حالت طبیعی است و اسمش «دودلی» است. در روانشناسی از روشی به نام «مصاحبه انگیزشی» (Motivational Interviewing یا MI) استفاده می‌شود که به افراد کمک می‌کند با این دودلی کنار بیایند و تصمیم درست را بگیرند.
دودلی و دلایل آن
روان‌شناسان معتقدند دودلی یا همان دوسوگرایی چیز عجیبی نیست و معمولاً در دو حالت رخ می‌دهد:
وقتی تغییر برایتان آن‌قدرها هم مهم نیست:
مثلاً می‌دانید زیاد شیرینی خوردن باعث افت انرژی می‌شود (نکته منفی)، اما درعین‌حال بستنی حال‌تان را خوب می‌کند (نکته مثبت). یا شب‌زنده‌داری باعث می‌شود فردا خواب‌آلود باشید (منفی)، اما تنها وقتی است که فرصت دارید با خودتان خلوت کنید (مثبت).
وقتی اعتماد به‌نفس کافی برای تغییر ندارید:
ممکن است بدانید باید غذای سالم‌تری بخورید یا کمتر در شبکه‌های اجتماعی وقت بگذرانید، اما فکر کنید که اراده لازم را ندارید یا همیشه شکست می‌خورید. این حالت نوعی احساس عدم قطعیت درباره توانمندی‌های خود است.
چطور دودلی را کنار بگذاریم؟
تحقیقات نشان داده‌اند که اگر با خودتان درباره دلایل‌تان برای تغییر حرف بزنید، شانس موفقیت‌تان بیشتر می‌شود. مثلاً اگر از خودتان بپرسید «چرا می‌خواهم این تغییر را انجام بدهم؟» یا «چه چیزهایی به من کمک می‌کند موفق شوم؟»، به‌مرور دودلی‌تان کمتر می‌شود.
البته اینکه قبل از تصمیم‌گیری، مزایا و معایب یک تغییر را بررسی کنیم ضروری است. اما وقتی تصمیم‌تان را گرفتید، لازم است دلایل و منابع درونی‌تان را روشن‌تر ببینید. این کار می‌تواند مسیر را برایتان باز کند.
تمرین عملی برای عبور از دودلی
از یک دوست یا یکی از اعضای خانواده بخواهید سؤالات زیر را از شما بپرسد و فقط گوش بدهد. یا خودتان این سؤالات را ضبط کنید، بعد به آن گوش بدهید و پاسخ‌ها را بلند بگویید. حتی می‌توانید همه چیز را بنویسید.
افزایش احساس اهمیت تغییر
- سه دلیل اصلی شما برای این تغییر چیست؟
- اگر این تغییر را انجام دهید، زندگی‌تان چه تغییری می‌کند؟
- اگر هیچ تغییری نکنید، پنج سال بعد زندگی‌تان چگونه خواهد بود؟
- اگر این تغییر را انجام دهید، پنج سال بعد کجا خواهید بود؟
- اگر قبلاً برای مدت کوتاهی این تغییر را امتحان کرده‌اید، چه چیزهای مثبتی تجربه کردید؟
- از ۰ تا ۱۰، چقدر این تغییر برایتان مهم است؟ چرا مثلاً نمره ۷ داده‌اید نه ۵؟
شاید در پایان این تمرین متوجه شوید که دلیل‌تان برای تغییر چندان قوی نیست، مثلاً فقط برای خوش‌تیپ شدن در یک مهمانی خاص. یا برعکس، بفهمید انگیزه‌های عمیق‌تری دارید، مثلاً بخواهید سالم‌تر زندگی کنید و بیشتر کنار خانواده‌تان باشید. در هر حال، هر چه کشف کردید برایتان ارزشمند است.
افزایش اعتماد به‌نفس در تصمیم‌گیری
- اگر قبلاً این تغییر را امتحان کرده‌اید، چه چیزهایی یاد گرفتید؟
- از ۰ تا ۱۰، چقدر مطمئنید که می‌توانید این تغییر را انجام دهید؟ چرا نمره‌تان مثلاً ۶ است و نه ۴؟ چه چیزی کمک می‌کند نمره‌تان برود بالا؟
- چه توانایی‌ها یا منابعی دارید که شاید نادیده گرفته باشید؟
- اگر بخواهید همین حالا شروع کنید، اولین قدم‌تان چیست؟
با پاسخ دادن به این سؤالات، هم انگیزه‌تان برای تغییر بالا می‌رود و هم اعتماد به‌نفس‌تان. تغییر سخت است، اما وقتی بدانید چرا می‌خواهید تغییر کنید و به توانایی‌های خودتان باور داشته باشید، می‌توانید دودلی را کنار بگذارید و با اطمینان جلو بروید.
