یادگیری نوزاد و کودک از تولد تا پنج سالگی
نکات کلیدی
- کودکان از همان بدو تولد، با بازی و کشف دنیای اطرافشان در محیط‌های امن و محرک، شروع به یادگیری می‌کنند.
- روابط اصلی کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارتهای ارتباطی، تفکر و حل مسئله را بیاموزند.
- بهترین روش یادگیری برای کودکان، مشارکت فعال در فرآیند یادگیری، تعامل پویا با محیط و تجربه فعالیت‌های متنوع است.
یادگیری در دوران خردسالی
نوزادان با آمادگی کامل برای یادگیری به دنیا می‌آیند و مغزشان از طریق تجربه توسعه می‌یابد. بنابراین، کودک شما به یک محیط محرک با فرصت‌های فراوان برای بازی و یادگیری نیاز دارد. همچنین، لازم است که کودک شما فرصت‌هایی برای تکرار و تمرین آموخته‌هایش داشته باشد. بخشی از فرایند تربیت فرزند از طریق همین تکرارها صورت می‌پذیرد.
نوزادان و کودکان خردسال زمانی بهترین یادگیری را دارند که با مراقبان اصلی خود روابط گرم، صمیمی و پاسخگو داشته باشند. پس شما نقشی حیاتی در کمک به یادگیری فرزندتان در سال‌های اولیه زندگی او ایفا می‌کنید. شما اولین معلم فرزندتان هستید و او با بزرگتر شدن نیز همچنان از شما خواهد آموخت.
نوزادان و کودکان خردسال چگونه یاد می‌گیرند؟
بازی کلید مهمی در تربیت فرزند است. کودک خردسال شما از طریق بازی و کاوش روزمره در یک محیط امن و محرک، یاد می‌گیرد.
روابط کودک شما با شما، سایر اعضای خانواده و مراقبان – برای مثال مربیان مهدکودک – زیربنای یادگیری و رشد سالم او هستند. گذراندن زمان زیاد برای بازی و تعامل با شما و دیگران، به کودک شما کمک می‌کند مهارتهای مورد نیاز برای زندگی را بیاموزد؛ مهارت‌هایی مانند: برقراری ارتباط، تفکر، حل مسئله و تعامل با دیگران. کودک شما با مشارکت فعال در محیط خود بهترین یادگیری را دارد.
مشارکت فعال در محیط از طریق
- مشاهده اشیاء، تماشای چهره‌ها و پاسخ دادن به صداها
- گوش دادن به صداها، ایجاد آوا و آواز خواندن
- کشف و کاوش – مثلاً قرار دادن اشیا در دهان، تکان دادن و چرخاندن آن‌ها
- پرسیدن سوال – مثلاً “اما چرا؟”
- تجربه با بافت‌ها، اشیا و مواد مختلف مانند آب، شن یا خاک
- ساختن چیزها با اشیایی مانند جعبه مقوایی یا لگو
- انجام کارهایی که حواس پنج‌گانه او را تحریک می‌کند – لامسه، چشایی، بویایی، بینایی و شنوایی.
کودک شما همچنین با مشارکت در یادگیری خود می‌آموزد.
مشارکت در یادگیری از طریق
- انتخاب کتاب برای خواندن
- اشاره به تصاویر در کتاب‌ها
- انتخاب اشیا و اسباب‌بازی‌ها برای بازی
- انتخاب سبزیجات برای شام
- اندازه‌گیری آرد برای پخت کیک
همه کودکان از انجام فعالیت‌های متنوع سود می‌برند. این به آن‌ها راه‌های متعددی برای یادگیری و فرصت‌های زیادی برای تمرین آنچه می‌آموزند، می‌دهد. برای مثال، مهم است که کودک شما هم فعالیت‌های داخلی و هم خارجی، هم فعال و هم آرام، هم آزاد و هم ساختارمند و غیره را تجربه کند.
کودک شما برای یادگیری به حمایت شما نیاز دارد. برای مثال، ممکن است کودک شما گاهی اوقات نیاز داشته باشد که شما به او نشان دهید چه کاری انجام دهد. اما لازم نیست که شما همه پاسخ‌ها را به او بدهید. اجازه دادن به کودکان برای اشتباه کردن و کشف چگونگی عملکرد دنیا، بخش بزرگی از یادگیری است.
تشویق و ستایش زمانی که کودک شما تلاش می‌کند، او را علاقه‌مند نگه می‌دارد و به او احساس خوبی می‌دهد. همچنین او را تشویق می‌کند که در آینده دوباره تلاش کند.
کودکان با سرعت‌های متفاوت و به روش‌های مختلف یاد می‌گیرند. برخی از کودکان با دیدن بهتر یاد می‌گیرند و برخی دیگر با انجام دادن. برخی از کودکان در یک محیط بهتر از محیط دیگر یاد می‌گیرند.
- مطالب مرتبط: تربیت فرزند و فرزندپروری موفق با 50 نکته فوق العاده
نوزادان و کودکان خردسال چه چیزهایی می‌آموزند؟
شما و خانواده‌تان نقش حیاتی در آنچه کودک شما در این سال‌های اولیه می‌آموزد، دارید.
خود و روابط
کودک شما از شما و خانواده‌تان می‌آموزد که دوست‌داشتنی و مهم است. آن‌ها اعتماد را یاد می‌گیرند – مثلاً “می‌دانم اگر زمین بخورم، تو آنجا خواهی بود”. کودک شما شروع به درک نیازها، افکار، احساسات، علایق و عدم علایق خود می‌کند. با رشد کودک، روابط خانوادگی به او درباره کنار آمدن با سایر کودکان و بزرگسالان می‌آموزد.
زبان و ارتباطات
وقتی با فرزندتان صحبت می‌کنید، گوش می‌دهید، می‌خوانید و آواز می‌خوانید، به او کمک می‌کنید تا درباره زبان، فرهنگ، ارتباطات کتبی و شفاهی و مهارتهای مکالمه مانند نوبت گرفتن و گوش دادن، بیاموزد.
فضا، مکان و محیط
در خانه با شما، کودک شما درباره قد و اندازه خود می‌آموزد. مثلاً “من از چهارپایه‌مون بزرگ‌ترم اما به بزرگی میزمون نیستم”. کودک شما همچنین درباره جایگاه خود در جامعه و تأثیرش بر دنیای اطراف می‌آموزد. مثلاً “خانه من در این خیابان است، پارک در پایین جاده است، و دوست من در خیابان دیگری زندگی می‌کند” یا “گیاهان رشد کردند چون من به آبیاری آن‌ها کمک کردم”.
سلامت و آمادگی جسمانی
وقتی صحبت از تغذیه سالم و فعالیت بدنی می‌شود، شما یک الگوی کلیدی برای فرزندتان هستید. برای مثال، اگر شما به طور منظم خوردنی‌ها و میوه‌های سالم را برای میان وعده صبحانه انتخاب کنید، کودک شما به احتمال زیاد همین کار را خواهد کرد. یا اگر با فرزندتان پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری می‌کنید یا بازی‌های فعال انجام می‌دهید، او می‌آموزد که فعالیت بدنی یک راه سرگرم‌کننده برای گذراندن وقت با هم است. بخش مهمی از تربیت فرزند، توسط الگوگیری از کارهای روزمره خود شما صورت می‌گیرد.
سواد و حساب
شما با شمارش روزمره به فرزندتان کمک می‌کنید تا مهارتهای اولیه ریاضی را به دست آورد. مثلاً “چند خرس روی تخت هستند؟” یا “می‌توانی همه گیره‌های قرمز را در این سبد بگذاری؟” یا می‌توانید با فرزندتان لالایی‌هایی بخوانید که شامل شمارش باشند.
کودک شما سواد اولیه را از این طریق‌ها یاد می‌گیرد:
- خواندن و داستان‌گویی با شما
- بازی‌های ساده‌ی صدا و حرف مانند گوش دادن به کلماتی که با صدای مشابه شروع می‌شوند
- نگاه کردن به تصاویر، حروف و کلمات در محیط – برای مثال، روی تابلوها و در کاتالوگ‌ها
دست‌خط
مهارتهای دست‌خط کودک شما زمانی توسعه می‌یابد که شما او را به نقاشی، خط‌خطی کردن و نوشتن تشویق می‌کنید. برای مثال، اگر در حال نوشتن یک کارت یا لیست خرید هستید، می‌توانید به کودک خود کاغذ و مداد بدهید تا او نیز شرکت کند. “نوشتن” همچنین به کودک شما کمک می‌کند تا ارتباط بین حروف و صداهای گفتاری را درک کند.
- ترجمه مقاله‌ای از سایت پرورش کودکان (raisingchildren)
