ویژگی های شخصیتی برای موفقیت بدون فرسودگی
بسیاری از زنان بلندهمت که با آن‌ها کار می‌کنم، ویژگی های شخصیتی مشترکی دارند: کمال‌گرایی، دیگرپسندی، و گرایش به اضطراب. هرچند این ویژگی‌ها احتمالاً در موفقیت‌های حرفه‌ای و شخصی آن‌ها نقش داشته‌اند، اما می‌توانند بلیت درجه‌یک برای خستگی و فرسودگی نیز باشند.
بیشترشان همچنین فکر می‌کنند «این‌طوریه دیگه – من همین‌جورم.» آن‌ها باور دارند نمی‌توانند تغییر کنند و محکوم‌اند که همیشه مضطرب و بیش‌ازحد متعهد بمانند. یا نگران‌اند که اگر دست از این رفتارها بردارند، لبه تیز موفقیتشان را از دست بدهند.
به‌عنوان یک روان‌شناس پژوهشی که مداخلاتی برای تغییر شخصیت طراحی و آزمایش می‌کند، می‌خواهم بگویم هیچ‌یک از این باورها درست نیست. شما می‌توانید ویژگی‌هایی را که دیگر به کارتان نمی‌آیند تغییر دهید؛ و رها کردن کمال‌گرایی، دیگرپسندی و اضطراب به این معنا نیست که موفقیتی را که برایش زحمت کشیده‌اید از دست خواهید داد.
نکات کلیدی
- ویژگی های شخصیتی مانند کمال‌گرایی و دیگرپسندی (خوشایند کردن دیگران) اغلب سوخت اصلی فرسودگی شغلی در زنان بلندهمت هستند.
- پژوهش‌ها نشان می‌دهند ویژگی های شخصیتی می‌توانند در طول عمر تغییر کنند.
- بهینه‌سازی ویژگی‌هایی همچون وظیفه‌شناسی و روان‌رنجوری می‌تواند نوعی «موفقیت همراه با گشایش» ایجاد کند.
مرور سریع بر شخصیت
اطلاعات زیادی در وب درباره شخصیت و آزمون‌های شخصیتی وجود دارد. متأسفانه بخش بزرگی از این اطلاعات پایه علمی ندارد. آزمون‌های شخصیتی تجاری که افراد را در «انواع» دسته‌بندی می‌کنند، پشتوانه پژوهشی اندکی دارند – پیش‌بینی آن‌ها از موفقیت شغلی تقریباً به اندازه طالع‌بینی است.
وقتی روان‌شناسان پژوهشی درباره شخصیت صحبت می‌کنند، تقریباً همیشه به «پنج عامل بزرگ» اشاره می‌کنند. این پنج ویژگی می‌توانند بسیاری از تفاوت‌های فردی را توضیح دهند:
- روان‌رنجوری (Neuroticism): میزان حساسیت به استرس و هیجان‌های منفی، از به‌سرعت آشفته شدن تا آرام و باثبات بودن.
- برون‌گرایی (Extraversion): میزان انرژی گرفتن از تحریک و ارتباط اجتماعی، از فردی برون‌گرا تا درون‌گراتر.
- گشودگی به تجربه (Openness to Experience): کنجکاوی و خلاقیت، از تخیلی و ماجراجو تا عمل‌گرا و عادت‌محور.
- سازگاری (Agreeableness): انگیزه برای حفظ هماهنگی با دیگران، از همکاری و همدلی تا قاطعیت و صراحت.
- وظیفه‌شناسی (Conscientiousness): میزان سازمان‌دهی و انضباط شخصی، از قابل‌اعتماد و جزئی‌نگر تا انعطاف‌پذیر و خودانگیخته.
ویژگی های شخصیتی در یک طیف قرار دارند
همان‌طور که از توضیحات «پنج عامل بزرگ» می‌بینید، ویژگی‌ها در یک طیف قرار دارند. به بیان دیگر، شما صرفاً برون‌گرا یا درون‌گرا نیستید؛ بلکه سطحی از برون‌گرایی دارید که مانند دکمه رادیو می‌تواند بالا یا پایین برود. این موضوع درباره ویژگی‌هایی که معمولاً در زنان موفق دیده می‌شود هم صدق می‌کند.
از دیگرپسندی تا قاطعیت
سطوح بالای سازگاری می‌تواند به شکل گفتن «بله» به هر درخواست، اجتناب از تعارض، یا توضیح بیش از حد برای جلوگیری از ناامیدی دیگران بروز کند – همان چیزی که به آن دیگرپسندی می‌گویند. تغییر این ویژگی به معنای بی‌رحم یا خودخواه شدن نیست. بلکه با کمی کاهش آن، می‌توان به قاطعیت سالم رسید: بیان نیازها و تعیین مرزها برای تمرکز بر مسائل مهم، بدون فرسودگی.
مثال: به‌جای پذیرفتن فوری پروژه همکار، می‌توانید بگویید: «خیلی دوست دارم کمک کنم، اما الان ظرفیت ندارم. می‌توانیم بعد از مهلت فلان دوباره بررسی کنیم؟»
از کمال‌گرایی تا وظیفه‌شناسی همسو با ارزش‌ها
سطوح بالای وظیفه‌شناسی می‌تواند به شکل آماده‌سازی بیش از حد، پرداختن به جزئیات غیرضروری، و سختی در تفویض کار بروز کند – همان کمال‌گرایی کلاسیک. این عادت‌ها شاید جلوی خطا را بگیرند، اما شما را فراتر از نقطه بازدهی به کار می‌کشند و جایی برای استراحت و خلاقیت باقی نمی‌گذارند. تغییر این ویژگی به معنای کاهش استانداردها یا بی‌دقتی نیست. بلکه با کمی تعدیل، می‌توان تلاش‌ها را به پروژه‌هایی معطوف کرد که واقعاً اهمیت دارند.
مثال: به‌جای بیدار ماندن تا نیمه‌شب برای ویرایش همه اسلایدها، تصمیم می‌گیرید «کافی است» و انرژی خود را حفظ می‌کنید تا فردا با اعتمادبه‌نفس ارائه دهید.
از اضطراب‌گرایی تا انعطاف هیجانی
سطوح بالای روان‌رنجوری اغلب با اضطراب‌گرایی همراه است: بیش‌ازحد فکر کردن، انتظار بدترین حالت، یا بازپخش هر خطای کوچک در ذهن. هرچند هوشیاری می‌تواند گاهی به آماده‌سازی کمک کند، اما زندگی در وضعیت دائم نگرانی ذهن را خسته می‌کند و پیشرفت را کند. تغییر این ویژگی به معنای نادیده گرفتن مشکلات نیست. بلکه با اندکی کاهش می‌توان به انعطاف هیجانی رسید: توانایی مواجهه با استرس همراه با دید بازتر.
مثال: هنوز ممکن است پیش از جلسه بزرگ مضطرب باشید، اما به‌جای فرو رفتن در چرخه نگرانی، به خود می‌گویید: «این طبیعی است – من از پسش برمی‌آیم.» نتیجه: انرژی کمتری برای «چه می‌شود اگر»ها صرف می‌کنید و بیشتر برای فرصت‌های هیجان‌انگیز آماده خواهید بود.
ویژگی های شخصیتی ثابت نیستند
شاید فکر کنید «کمی کمتر کمال‌گرا و مضطرب بودن عالی است، اما شخصیت قابل تغییر نیست.» روان‌شناسان زمانی باور داشتند ویژگی‌های شخصیتی در اوایل بزرگسالی تثبیت می‌شوند. افزون بر این، آزمون‌های شخصیت رایج که شما را در یک «نوع» قرار می‌دهند، این ایده را ترویج می‌کنند که باید زندگی را بر اساس همان ویژگی‌ها طراحی کنید.
اما دهه‌ها پژوهش نشان داده‌اند که ویژگی‌ها می‌توانند در طول زندگی تغییر کنند (Roberts و همکاران، 2017). حتی بهتر، پژوهش‌های من نشان می‌دهند تمرین‌های هدفمند می‌توانند این تغییرات را سرعت ببخشند (Sauer-Zavala و همکاران، 2023).
این بدان معناست که شما گرفتار ویژگی‌هایی که بارتان را سنگین می‌کنند، نیستید. می‌توانید خصلت‌هایی را پرورش دهید که شما را به سمت موفقیت – بدون عارضه جانبی فرسودگی – هدایت کنند.
خلاصه‌ی بحث
برای جلوگیری از فرسودگی نیازی به شخصیت تازه ندارید. کافی است ویژگی‌هایی را که دارید کمی تعدیل کنید تا به سطحی برسند که زندگی‌تان همان‌قدر خوب حس شود که روی کاغذ به‌نظر می‌رسد.
با تمرین قاطعیت، انعطاف هیجانی و وظیفه‌شناسی همسو با ارزش‌ها، شما نه‌تنها دستاوردهایتان را حفظ می‌کنید، بلکه چیزی را خلق می‌کنید که من آن را «موفقیت همراه با گشایش» می‌نامم.
- ترجمه مقاله‌ای با عنوان «Personality Traits for Success Without Burnout» به قلم دکتر شانون ساور-زاوالا.
