رنجها به عنوان مولد نعمتها

هر که در زندان قرینِ محنتی است *** آن جزای لقمه یی و شهوتی است هر که در قصری قرین دولتی است *** آن جزایِ کارزار و محنتی است هر که را دیدی به زرّ و سیم فرد *** دان که اندر کسب کردن صبر کرد *** 1839:2 الی 1841:2

رابطه رنج و لذت دو طرفه و نامساویست
در بسیاری اوقات به صورت دو طرفه می توانند رنجها و شادی ها به هم تبدیل شوند.

مثال: فرد مجرمی که در زندان است به خاطر خطای ناشی از لذت طلبی است. و از طرفی فرد با سخت کوشی و صبر و رنج می تواند به ثروت دست یابد.

نکته بسیار مهم:



رابطه مساوی بین رنج و لذت نیست.

یعنی معمولاً لذت کم و زودگذر می تواند موجب رنج انبوهی شود.
مثلا دختر و پسری به خاطر یک لذت زود گذر وارد رابطه ای شده و موجب وابستگی عاطفی و یا حتی به خاطر چند لحظه لذت، مشکلات جنسی برای دختر ایجاد می شود و رنج و مشکلات انبوهی را به خاطر چند دقیقه لذت زودگذر بایستی تحمل کند.




یا به عکس
دانش آموزی که یک سال برای کنکور رنج می کشد اما موفق به ادامه تحصیلات در دانشگاه شده و موفقیت تحصیلی، اجتماعی و شغلی در سالهای متمادی به دست می آورد و لذت و نتیجه زیاد و بلند مدتی را برایش به همراه دارد.




نتیجه:
* لذت، تولید رنج می کند، همانطور که رنج تولید لذت می نماید.اما نه به صورت مساوی
* لذت کم می تواند تولید رنج فراوان کند و رنج کم می تواند مولد لذت بسیار باشد.




==========
پاورقی:
گفتنی هست که مولانا با دید عمیقتر و بلندتری،حتی همه اجزاء تعادلی رنج و لذت را در این جهان نمی بیند. و بسیاری از رنجهای کم این جهانی لذتها فراوان در جهان باقی دارد و به عکس لذتهای آنی این جهان، رنج فراوان در سرای دیگر دارد. که بعدها انشاء الله مورد اشاره قرار خواهد گرفت.