قدرت جادویی کلمه “بعداً” در تربیت کودک
همه ما والدینی را دیده‌ایم که در تربیت کودک با درخواست‌های مکرر کودکشان دست‌وپنجه نرم می‌کنند. “مامان! بستنی می‌خوام!” “بابا! الان می‌تونم کارتون ببینم؟” و ما بین دو راهی سخت گیر می‌کنیم: یا تسلیم می‌شویم یا قاطعانه “نه” می‌گوییم و منتظر اشک‌های طوفانی می‌مانیم! اما خبر خوب این است که یک کلمه جادویی می‌تواند این تعارض را حل کند: “بعداً”.
چرا “بعداً” در تربیت کودک مهم است؟
گفتن «بعداً» ممکن است اشتباه به نظر برسد زیرا:
- خاطرات نادیده گرفته شدن یا فراموش شدن را زنده می‌کند.
- بیشتر شبیه طرد به نظر می‌رسد تا اطمینان‌بخشی.
- شبیه وعده سر خرمن است، زیرا در دوران کودکی خودمان، بعداً اغلب به معنای هرگز بود.
- احساس گناه را برمی‌انگیزد—ما می‌خواهیم به فرزندانمان ثابت کنیم که نیازهایشان مهم است.
اما وقتی به درستی استفاده شود، “بعداً” نیازهای کودک را نادیده نمی‌گیرد—بلکه صبر، تنظیم هیجانی و اعتماد را به او می‌آموزد.
والدینی که در دوران کودکی خود نادیده گرفته شده‌اند یا وعده‌های عمل‌نشده شنیده‌اند، ممکن است از این کلمه فراری باشند. اما وقتی به درستی استفاده شود، “بعداً” به کودک صبر، تنظیم هیجانی و اعتماد را می‌آموزد. به جای آنکه او را سرکوب کنیم، به او یاد می‌دهیم که می‌تواند انتظار بکشد و به قول‌های ما اعتماد کند.
مثالی از زندگی واقعی
تصور کنید فرزندتان ده دقیقه قبل از شام درخواست بیسکویت می‌کند.
- “نه، نمی‌شود!” → ممکن است کودک احساس طرد شدن کند.
- “باشه، بگیر!” → او یاد می‌گیرد که صبر لازم نیست.
- “می‌دونم که بیسکویت دوست داری! شام نزدیکه، بعد از شام می‌خوریم.” → هم خواسته کودک تأیید می‌شود، هم مهارت صبر در او تقویت می‌گردد.
چگونه “بعداً” در تربیت کودک تأثیر مثبت دارد؟
✔ تحمل ناامیدی را افزایش می‌دهد—کودکان یاد می‌گیرند که صبر کردن اشکالی ندارد، ناراحتی خطرناک نیست و نیازهایشان به موقع برآورده خواهد شد. ✔ رضایت به تعویق افتاده را آموزش می‌دهد—تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که این مهارت را توسعه می‌دهند تمایل دارند کنترل تکانه‌ای و موفقیت بیشتری در زندگی داشته باشند. ✔ ارتباط را حفظ می‌کند—برخلاف «نه» تند و خشن، «بعداً» به کودکان اطمینان می‌دهد که شنیده شده‌اند و خواسته‌هایشان مهم است. ✔ به والدین قدرت می‌دهد—ما مجبور نیستیم برای اثبات عشقمون همه چیز را رها کنیم. می‌توانیم مرزهای خود را حفظ کنیم و در عین حال گرما و مراقبت نشان دهیم.
چه زمانی بگوییم «بعدا» ✅
قبل از اینکه به زمان استفاده از این کلمه بپردازیم، نکته مهمی را باید به خاطر داشته باشیم: “بعداً” تنها زمانی کار می‌کند که “بعداً” واقعاً بیاید. اگر بگوییم “بعداً” اما عمل نکنیم، به یک وعده پوچ تبدیل می‌شود. اعتماد را از بین می‌برد نه اینکه آن را بسازد. ما هرگز، هرگز به کودکان دروغ نمی‌گوییم.
وقتی از “بعداً” استفاده می‌کنیم، باید معنایی داشته باشد. باید واقعی باشد.
✔ خواسته‌های روزمره
- کودک قبل از شام درخواست کلوچه می‌کند: “تو واقعاً یک کلوچه می‌خواهی! الان می‌خواهیم شام بخوریم و وقت کلوچه بعداً خواهد بود.” (و بعداً، آن کلوچه واقعاً داده می‌شود.)
✔ مدیریت احساسات بزرگ
- در وسط گریه و زاری، کودک درخواست یک اسباب‌بازی جدید می‌کند: “آن اسباب‌بازی خیلی سرگرم‌کننده به نظر می‌رسد! الان اسباب‌بازی نمی‌خریم، اما می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم که بعداً چه اسباب‌بازی‌هایی بخریم. امشب بعد از شام می‌توانیم با هم در مورد آن صحبت کنیم.” (و بعد از شام، واقعاً می‌نشینید و در مورد آن صحبت می‌کنید.)
✔ تشویق استقلال
- وقتی کودک می‌خواهد در بستن بند کفش‌هایش کمک کند: “تو خیلی سخت در تلاش برای بستن بند کفش‌هایت هستی! الان کمی خودت امتحان کن، و بعداً من بهت نشان می‌دهم چگونه.” (و بعداً، واقعاً می‌نشینید و او را راهنمایی می‌کنید.)
✔ محافظت از انرژی خودتان
- اگر احساس خستگی می‌کنید: “من عاشق بازی کردن با تو هستم! الان باید قهوه‌ام را تمام کنم، و بعداً بازی می‌کنیم.” (و وقتی “بعداً” می‌رسد، آن زمان را با هم می‌گذرانید.)
چه زمانی نگوییم «بعدا» ❌
اگر فرزندتان ترس، تنهایی یا غم عمیق را ابراز می‌کند، “بعداً” می‌تواند بی‌اعتنایی به نظر برسد. در آن لحظات، ارتباط اولویت دارد. به جای اینکه مکالمه را کنار بگذارید، امتحان کنید:
✔ “می‌شنوم که واقعاً ناراحتی. من اینجا پیش تو هستم.” ✔ “لازم نیست این را تنها تجربه کنی. بیا کمی با هم بنشینیم.”
کودکی که در پریشانی است، نیازی به آموزش صبر ندارد—او نیاز دارد احساس امنیت کند.
“بعداً” و شفای والدین آسیب‌دیده از گذشته
گاهی گفتن “بعداً” در تربیت کودک ممکن است برای والدینی که در کودکی نادیده گرفته شده‌اند، سخت باشد. اما تفاوت این است که الان ما امن‌ترین افراد برای فرزندانمان هستیم. وقتی مرزها را با گرمی تعیین می‌کنیم، وقتی به وعده‌هایمان عمل می‌کنیم، نه‌تنها به کودکمان صبر را می‌آموزیم، بلکه زخم‌های گذشته خود را نیز التیام می‌بخشیم.
پس به یاد داشته باشیم: “بعداً” فقط یک کلمه نیست، بلکه ابزاری برای ساختن اعتماد، صبر و تنظیم هیجانی در تربیت کودک است. 😊
- بر اساس مقاله‌ی کلمه «5 حرفی که هر والدی به آن نیاز دارد» به قلم دکتر رابین کاسلوویتس.
